Ang mga gallstones ay nangyayari sa gallbladder at ang karaniwang duct ng apdo, mga istrukturang ginamit ng katawan upang dalhin at maihatid ang mga digestive enzyme. Kapag may mga abnormalidad, ang mga gallstones ay maaaring mabuo sa at sa paligid ng gallbladder. Ang mga batong ito ay maaaring ilang millimeter hanggang maraming sentimetro ang lapad, at karaniwang hindi sila sanhi ng mga sintomas. Maraming mga kadahilanan ang maaaring mag-ambag sa pagbuo ng mga gallstones, kabilang ang metabolic, genetic, immune, at mga kadahilanan sa kapaligiran. Ang mga gallstones ay nasuri sa pamamagitan ng pagbibigay pansin sa banayad na mga sintomas at sakit na sanhi ng mga gallstones. Gayunpaman, dapat kang kumunsulta sa isang doktor para sa isang opisyal na pagsusuri at tamang paggamot.
Mga hakbang
Bahagi 1 ng 4: Pagkilala sa Mga Sintomas ng Gallstone
Hakbang 1. Magkaroon ng kamalayan na ang mga gallstones ay madalas na walang sintomas
Ang mga gallstones ay maaaring umiiral nang walang masamang epekto sa mga dekada. Karamihan sa mga tao ay hindi nakakaranas ng mga sintomas kapag mayroon silang mga gallstones; sa katunayan 5 hanggang 10% lamang ng mga tao ang nagkakaroon ng ilang mga sintomas ng mga gallstones. Maaari itong gawing mahirap malaman kung ano ang hahanapin kung naghihinala ka na mayroon kang mga gallstones, at karagdagang ipinahiwatig ang kahalagahan ng pagkonsulta sa isang doktor para sa opisyal na pagsusuri.
Mas kaunti sa kalahati ng bilang ng mga tao na may tunay na mga gallstones kahit na nakakaranas ng mga sintomas
Hakbang 2. Tandaan kung nakakaranas ka ng biliary colic
Ang mga indibidwal na may mga gallstones ay maaaring makaranas ng paulit-ulit na sakit sa kanang itaas na bahagi ng kanilang tiyan (kanang itaas na quadrant pain) o sa harap ng ibabang bahagi ng kanilang sternum (epigastric pain). Maaaring mayroong isang sakit na nangangalot, pagduwal at pagsusuka. Ang sakit, na kilala bilang biliary colic, ay karaniwang tumatagal ng higit sa 15 minuto at kung minsan ay maaaring sumasalamin patungo sa likuran.
- Karaniwang makakaranas ang mga pasyente ng paulit-ulit na yugto ng biliary colic pagkatapos ng kanilang unang pagkakataon na maranasan ang sakit. Bilang karagdagan, ang biliary colic ay madalas na nangyayari at pagkatapos ay umalis. Maaari mo lamang maramdaman ang sakit na ito nang maraming beses bawat taon.
- Ang sintomas na ito ay maaaring madaling malito sa iba pang mga sakit sa pagtunaw o tiyan.
- Kung sa palagay mo ay nagdurusa ka sa biliary colic, gumawa ng appointment upang magpatingin sa iyong doktor.
Hakbang 3. Bigyang pansin ang iyong nararamdaman pagkatapos mong kumain ng malaki o mataba na pagkain
Pagmasdan kung mayroon kang mga sakit sa tiyan at / o biliary colic pagkatapos kumain ng malaki o mataba na pagkain, halimbawa tulad ng isang madulas na agahan na may bacon at sausage o isang malaking pagkain sa holiday tulad ng sa Thanksgiving. Ito ang mga sandali na malamang na makaranas ka ng sakit at / o biliary colic.
Sa ilang mga pasyente, ang menor de edad na biliary colic, na walang mga palatandaan ng impeksyon, ay maaaring tiisin nang walang interbensyong medikal
Hakbang 4. Panoorin ang matinding sakit sa tiyan na kumakalat sa likod o balikat
Ito ang pangunahing sintomas ng pamamaga ng gallbladder, na madalas na sanhi ng mga gallstones. Karaniwang lumalala ang sakit kapag humihinga.
Maaari kang makaranas ng sakit sa pagitan ng iyong mga blades ng balikat at sa iyong kanang balikat na partikular
Hakbang 5. Pagsubok para sa lagnat
Ang pamamaga ng gallbladder ay mas seryoso kaysa sa biliary colic, at ang lagnat ay ang pinakamahusay na paraan upang makilala ang pagitan ng dalawang sintomas, batay sa kanilang kalubhaan. Dapat kang humingi ng medikal na atensiyon kaagad kung natatakot ka na mayroon kang pamamaga ng gallbladder.
- Ang impeksyon ay bubuo sa halos 20 porsyento ng mga pasyente, na may mas mataas na rate para sa mga pasyente ng diabetes.
- Ang impeksyon ay maaaring humantong sa gangrene at butas ng gallbladder.
- Ang Jaundice ay maaari ring samahan ng lagnat. Maaaring ipakita ang jaundice na may pagkulay ng mga puti ng mata (sclera) at balat.
Bahagi 2 ng 4: Pag-unawa sa Mga Kadahilanan sa Panganib
Hakbang 1. Tandaan ang epekto ng edad
Ang panganib na magkaroon ng mga gallstones ay tumataas sa pagtanda. Sa katunayan, ang mga insidente ng gallstone ay tumataas kapag ang isang tao ay nasa edad na animnapung at pitumpu.
Hakbang 2. Maunawaan ang papel na ginagampanan ng kasarian
Ang mga kababaihan ay mas malamang na masuri na may mga gallstones kaysa sa mga kalalakihan; mayroong isang 2-3: 1 ratio sa pagsasaalang-alang na ito. Dalawampu't limang porsyento ng mga kababaihan ang magkakaroon ng isang bato ng apdo sa oras na mag-60 sila. Ang kawalan ng timbang sa kasarian na ito ay sanhi ng epekto ng hormon estrogen, na higit na mayroon ang mga kababaihan. Pinasisigla ng Estrogen ang atay upang alisin ang kolesterol, at maraming mga gallstones ang ginawa mula sa kolesterol.
Ang mga babaeng kumukuha ng hormon replacement therapy pills ay nakakaranas ng pagtaas ng peligro ng mga gallstones dahil sa estrogen. Ang hormone therapy ay maaaring doble o triple ang iyong panganib na magkaroon ng mga gallstones. Katulad nito, ang pill ng birth control ay maaari ring mag-ambag sa pagbuo ng gallstone dahil sa epekto nito sa mga hormone ng kababaihan
Hakbang 3. Napagtanto na ang pagbubuntis ay isang panganib na kadahilanan
Asahan ang pagtaas ng posibilidad ng mga gallstones kung ikaw ay buntis. Ang mga buntis na kababaihan ay mas malamang na magkaroon ng mga sintomas, tulad ng mga nakalista sa itaas, kaysa sa mga kababaihan na hindi buntis.
- Humingi kaagad ng opinyon ng doktor kung pinaghihinalaan mo ang biliary colic o gallbladder pamamaga.
- Ang mga gallstones ay maaaring mawala pagkatapos ng pagbubuntis nang walang operasyon o gamot.
Hakbang 4. Bigyang pansin ang mga marker ng genetiko
Ang mga Hilagang Europa at Hispaniko ay mga pangkat na may panganib na mataas para sa mga gallstones. Ang ilang mga Katutubong Amerikano, lalo na ang mga tribo sa Peru at Chile, ay may napakataas na mga pagkakataon ng mga gallstones.
Maaari ring maging mahalaga ang kasaysayan ng pamilya. Ang pagkakaroon ng isang miyembro ng pamilya na may mga gallstones ay maaaring magpahiwatig na mayroon kang mas mataas na peligro. Gayunpaman, ang mga pag-aaral ay hindi pa kapani-paniwala hinggil sa panganib na kadahilanan na ito
Hakbang 5. Isaalang-alang ang dati nang mga kondisyong medikal o sakit
Kumunsulta sa iyong doktor kung nagdusa ka mula sa Crohn's disease, cirrhosis o mga karamdaman sa dugo dahil lahat ito ay mga kadahilanan sa peligro para sa mga gallstones. Ang paglipat ng organ at matagal na pagpapakain sa IV ay maaari ring humantong sa mga gallstones.
Ang mga indibidwal na may diyabetis ay nasa mataas din na panganib na magkaroon ng parehong sakit na gallstones at gallbladder, nang walang mga bato. Malamang na ito ay dahil sa timbang at labis na timbang
Hakbang 6. Magkaroon ng kamalayan na ang mga kadahilanan sa pamumuhay ay mga kadahilanan din sa peligro
Ang labis na timbang at madalas na pag-diet sa pag-crash ay natagpuan upang madagdagan ang panganib ng mga gallstones ng 12 hanggang 30 porsyento. Sa mga taong napakataba, ang atay ay gumagawa ng mas maraming kolesterol, at humigit-kumulang 20 porsyento ng mga gallstones ang nabuo mula sa kolesterol. Sa pangkalahatan, ang pagkakaroon ng madalas at pagkawala ng timbang ay maaaring maging sanhi ng mga gallstones. Ang panganib ay pinakamataas para sa mga taong nawalan ng higit sa 24 porsyento ng timbang ng kanilang katawan at sa mga nawalan ng higit sa 3.3 pounds bawat linggo.
- Bilang karagdagan, ang mga pagdidiyeta na naglalaman ng mataas na antas ng taba pati na rin ang kolesterol ay maaaring maging batayan para sa pagbuo ng mga gallstones ng kolesterol (ang pinakakaraniwang uri ng apdo na lumilitaw na dilaw).
- Kung ikaw ay hindi aktibo at humantong sa isang laging nakaupo lifestyle, ikaw ay nasa mas mataas na peligro para sa mga gallstones.
Hakbang 7. Tandaan na ang ilang mga gamot ay maaaring makaapekto sa pagbuo ng apdo
Ang paggamit ng mga birth control tabletas sa isang maagang edad, mataas na dosis ng estrogen replacement therapy, talamak na paggamit ng corticosteroid o cytostatic therapies, at mga gamot na ginamit upang mapababa ang kolesterol ay maaaring dagdagan ang posibilidad na magkaroon ka ng mga gallstones.
Bahagi 3 ng 4: Pag-diagnose ng Mga Gallstones Medikal
Hakbang 1. Sumailalim sa isang ultrasound sa tiyan
Ang ultrasound ay ang pinakamahusay na pagsubok upang masuri at makilala ang mga gallstones. Ito ay isang diskarteng walang sakit na imaging kung saan ang mga sonikong alon ay gumagawa ng isang imahe ng malambot na tisyu sa iyong tiyan. Ang isang bihasang tekniko ay makakahanap ng mga gallstones sa gallbladder o karaniwang duct ng apdo.
- Ang pagsubok na ito ay maaaring makakita ng mga gallstones sa humigit-kumulang na 97% hanggang 98% ng mga indibidwal.
- Ang pamamaraan ng ultrasound ay binubuo ng isang hindi nakakapinsalang makina na muling lumilikha ng isang imahe ng iyong gallbladder sa pamamagitan ng pagsasalamin ng hindi maririnig na mga alon ng tunog laban sa iyong katawan. Ang iyong technician ng ultrasound ay maglalagay ng isang gel sa iyong tiyan na makakatulong sa mga alon ng tunog upang maglakbay sa iyong katawan at mas detalyadong napansin. Ang pamamaraang walang sakit na ito ay karaniwang nakukumpleto sa loob ng 15-30 minuto.
- Hindi ka dapat kumain ng 6 o higit pang mga oras bago ang pagsubok.
Hakbang 2. Mag-iskedyul ng isang computerized tomography (CT) scan
Kung nais ng iyong doktor ang mga imahe pa rin ng lugar o ang ultrasound ay hindi nakagawa ng isang malinaw na larawan, maaaring kinakailangan ng isang CT scan. Ang CT scan ay bubuo ng isang cross-sectional na imahe ng iyong gallbladder sa pamamagitan ng paggamit ng mga espesyal na x-ray na bibigyan ng kahulugan ng isang computer.
- Hihilingin sa iyo na humiga sa isang cylindrical, hugis na donut machine na i-scan ang iyong katawan nang humigit-kumulang na 30 minuto. Ang pamamaraan ay medyo mabilis at hindi magiging masakit.
- Sa ilang mga kaso, maaaring ginusto ng doktor na gumamit ng isang makina ng magnetic resonance imaging (MRI), kaysa sa isang CT scanner. Ang ganitong uri ng imaging ay nagsasangkot ng isang katulad na pag-set up at gagamit ng mga pagbabago sa mga pagbagu-bago ng magnetiko upang lumikha ng isang tumpak na imahe ng iyong mga panloob na organo. Ang pamamaraang ito ay maaaring tumagal ng hanggang isang oras, at isasangkot ka sa paghiga sa loob ng isang silindro na aparato ng pag-scan.
- Walang bentahe ng isang CT sa isang ultrasound, maliban na ang isang CT ay maaaring makilala ang isang bato sa karaniwang duct ng apdo, ang maliit na tubo na nagdadala ng apdo mula sa gallbladder patungo sa bituka.
Hakbang 3. Kumuha ng pagsusuri sa dugo
Kung pinaghihinalaan mo na mayroon kang impeksyon sa tiyan, maaari kang makakuha ng isang pagsusuri sa dugo na tinatawag na isang kumpletong bilang ng dugo (CBC). Maaaring matukoy ng pagsusuri sa dugo kung ang isang mas malaking impeksyon sa gallbladder ay maaaring mangailangan ng operasyon. Ang mga pagsusuri sa dugo ay maaari ring ihayag ang iba pang mga komplikasyon na dulot ng mga gallstones bilang karagdagan sa impeksyon, kabilang ang paninilaw ng balat at pancreatitis.
- Ang pagsusuri sa dugo na ito ay isang pamantayang pagsusuri sa dugo. Ang iyong tagabigay ng pangangalaga ng kalusugan o isang tekniko ay gagamit ng isang maliit na karayom upang kumuha ng dugo mula sa iyong mga ugat sa maliit na mga maliit na bote na susuriin ng isang lab para sa hiniling na impormasyon ng doktor.
- Ang leukocytosis at nakataas na C-reactive protein ay mga tagapagpahiwatig na nauugnay sa matinding cholecystitis, isang pamamaga ng gallbladder na maaaring sanhi ng mga gallstones. Maaaring suriin ng iyong doktor ang mga antas na ito pati na rin ang pamantayang panel ng mga electrolytes at kumpletong pagsusuri ng bilang ng dugo.
Hakbang 4. Sumailalim sa isang endoscopic retrograde cholangiopancreatography (ERCP)
Ang iyong doktor ay maaaring magrekomenda ng isang ERCP, na kung saan ay isang nagsasalakay na pamamaraan kung saan ang isang nababaluktot na tubo tungkol sa kapal ng isang daliri ay inilalagay sa iyong bibig at pababa sa iyong digestive tract upang suriin ang mga bahagi ng iyong tiyan at bituka. Kung ang manggagamot ay nakakahanap ng mga gallstones sa panahon ng medyo nagsasalakay na pamamaraan na ito, maaari silang alisin.
- Ipaalam sa iyong doktor ang lahat ng iyong mga gamot, lalo na kung umiinom ka ng insulin, aspirin, mga presyon ng dugo, coumadin, heparin. Ang mga gamot na ito ay maaaring makaapekto sa dumudugo habang ang ilang mga pamamaraan, at maaaring hilingin sa iyo na ayusin ang iyong gawain sa gamot.
- Dahil sa nagsasalakay na likas na pamamaraan ng pamamaraan, makakatanggap ka ng gamot na maaaring makapag-antok sa iyo, at pinayuhan na mayroon kang isang taong maaaring samahan o maiuwi ka pagkatapos ng pamamaraan.
Hakbang 5. Pamahalaan ang mga gallstones sa panahon ng mga pagsusuri sa pagpapaandar ng atay (LFT)
Kung ang iyong doktor ay nagrereseta na ng mga pagsusuri para sa posibleng sakit sa atay o cirrhosis, maaari niyang suriin ang mga problema sa gallbladder nang sabay sa pamamagitan ng pagtukoy kung mayroong mga imbalances na naroroon.
- Ang pagsusuring ito ay maaaring hilingin sa oras ng pagsusuri sa dugo upang makapagbigay ng karagdagang katibayan ng hinihinalang mga gallstones.
- Susuriin ng iyong doktor ang iyong mga antas ng bilirubin, antas ng gamma-glutamyl transpeptidase (GGT), at antas ng alkaline phosphatase. Kung ang mga antas na ito ay nakataas, maaari kang magkaroon ng mga gallstones o ibang isyu sa iyong gallbladder.
Bahagi 4 ng 4: Pag-iwas sa Mga Gallstones
Hakbang 1. Magbawas ng mabagal na timbang
Kung sinusubukan mong bawasan ang timbang, huwag gumawa ng anumang pag-diet sa pag-crash. Hangarin na kumain ng malusog, balanseng pagkain na may kasamang maraming sariwang prutas at gulay, mga kumplikadong karbohidrat (tulad ng buong tinapay na trigo, pasta, at bigas), at protina. Ang iyong layunin sa pagbaba ng timbang ay dapat na mawalan ng isa hanggang dalawang pounds bawat linggo at hindi hihigit sa iyon.
Dahan-dahang pagkawala ng timbang ngunit patuloy na maaaring babaan ang panganib ng mga gallstones
Hakbang 2. Bawasan ang iyong pagkonsumo ng mga taba ng hayop
Ang mantikilya, karne at keso ay maaaring mag-ambag sa isang diyeta na nagdaragdag ng kolesterol at nagiging sanhi ng mga gallstones. Ang nakataas na taba at kolesterol ay nag-aambag sa mga gallstones ng kolesterol, mga dilaw na gallstones na ang pinakakaraniwang uri na nakikita sa klinika.
- Sa halip, pumili ng mga monosaturated fats. Ang mga taba na ito ay nagdaragdag ng iyong antas ng "magandang kolesterol," na maaaring mabawasan ang iyong panganib na magkaroon ng mga gallstones. Pumili ng mga langis ng oliba at canola kaysa sa mga puspos na taba ng hayop tulad ng mantikilya at mantika. Ang Omega-3 fatty acid, na matatagpuan sa canola, flaxseed, at langis ng isda, ay maaari ring makatulong na mapababa ang panganib ng mga gallstones.
- Ang mga nut ay malusog din na taba, at ang ilang pananaliksik ay nagpapahiwatig na maaari mong mabawasan ang iyong panganib na magkaroon ng mga gallstones sa pamamagitan ng pagkain ng mga mani at mga nut ng puno, tulad ng mga walnuts at almonds.
Hakbang 3. Kumain ng 20 hanggang 35 g ng hibla araw-araw
Ang paggamit ng hibla ay maaaring magpababa ng peligro ng mga gallstones. Ang mga pagkaing mataas ang hibla ay may kasamang mga legume, nut at seed, prutas at gulay, at buong butil. Hindi ka dapat magkaroon ng isang mahirap na oras sa pagkuha ng sapat na hibla sa pamamagitan lamang ng pag-diet.
Gayunpaman, maaari mo ring isaalang-alang ang pagkuha ng mga pandagdag sa hibla, tulad ng flaxmeal. Para sa isang mabilis na pag-aayos, pagsamahin ang isang kutsarita ng heaping ng flaxmeal sa isang baso ng apple juice (walong onsa)
Hakbang 4. Maingat na piliin ang iyong mga karbohidrat
Ang asukal, pasta at tinapay ay maaaring mag-ambag sa mga gallstones. Kumain ng buong butil, prutas at gulay upang mabawasan ang iyong panganib na alisin ang mga gallstones at gallbladder.
Ang ilang pananaliksik ay nagmungkahi ng isang ugnayan sa pagitan ng mataas na paggamit ng karbohidrat at pagtaas ng saklaw ng mga gallstones. Ito ay dahil ang mga carbohydrates ay ginawang sugar sa katawan
Hakbang 5. Uminom ng kape at alkohol sa katamtaman
Iminumungkahi ng ilang pananaliksik na ang pag-inom ng kape araw-araw at pag-inom ng alak sa moderation (isa hanggang dalawang inumin sa isang araw) ay maaaring magresulta sa isang mabawasan na peligro para sa mga gallstones.
- Ang caffeine na natagpuan sa kape ay nagpapasigla ng mga kontraksyon ng gallbladder at nagpapababa ng kolesterol sa apdo. Gayunpaman, ang iba pang mga inuming caffeine, tulad ng tsaa at soda, ay hindi lilitaw na magkaroon ng parehong epekto, ayon sa pagsasaliksik.
- Natuklasan ng mga pag-aaral na ang pag-inom kahit isang onsa ng alkohol sa isang araw ay maaaring mabawasan ang panganib ng mga gallstones sa ilang mga tao ng 20%.
