Ang bawat tao'y nararamdaman na hindi organisado, sobra, o tulad ng hindi sila makapagbigay pansin sa ilang oras o sa iba pa. Ngunit, maaari mong maramdaman na ang mga bagay na ito ay nakagagambala sa iyong buhay. Maaari kang magtaka kung mayroon kang pang-adulto na Attention-Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD). Sa halip na magtaka, tukuyin na mayroon kang ADHD na may sapat na gulang sa pamamagitan ng pag-aaral ng mga palatandaan, pagsuri, at pamamahala sa iyong buhay. Ang kumpol ng mga sintomas na nagpapahiwatig na maaari kang magkaroon ng ADHD ay nagsasama ng kawalan ng pansin, impulsivity, at hyperactivity ng motor na mas madalas at malubha kaysa sa nakikita sa mga taong may parehong antas ng pag-unlad. Ang karamdaman ay karaniwang unang nasuri sa pagkabata at maaaring magpatuloy sa pagtanda. Ang ADHD ay hindi isang karamdaman na unang binuo mo sa karampatang gulang.
Mga hakbang
Paraan 1 ng 3: Pagkilala sa Mga Palatandaan ng Matandang ADHD
Hakbang 1. Magkaroon ng kamalayan sa pagiging madaling magulo
Pinagkakahirapan ng pagtuon, napapagod nang mabilis, at isang maikling span ng pansin ay kung saan nagmula ang bahagi ng ‘deficit ng pansin’ ng pangalang ADHD. Maaari mong matukoy kung mayroon kang ADHD na may sapat na gulang kung napansin mo kung gaano kadalas ka nakakaabala.
- Pag-isipan kung gaano kadalas hindi mo nakumpleto ang trabaho o manatiling nakatuon sa mga gawain sa buong araw.
- Subukang tantyahin kung ilan ang mga sining o proyekto na iyong nasimulan ngunit hindi pa natatapos.
Hakbang 2. Tukuyin kung hindi ka mapakali
Bagaman ang mga bata na may ADHD ay nagpapakita ng mga palatandaan ng hyperactivity, ang mga may sapat na gulang na may ADHD ay karaniwang inilarawan bilang mas hindi mapakali kaysa sa sobrang aktibo. Upang matukoy kung mayroon kang pang-ADHD na nasa labas sa labas mo sa pangkalahatan ay hindi mapakali.
- Maghanap ng mga palatandaan na nakakalikot ka ng marami o patuloy na naglalakbay. Palagi mo bang igagalaw ang iyong mga daliri, pag-tap sa iyong mga daliri sa paa, o pag-ikot ng iyong buhok?
- Isipin kung gaano mo kadalas na hindi ka nakakapagpahinga kahit anong gawin mo. Sa palagay mo ba pakiramdam na hindi ka maaaring makapagpahinga?
Hakbang 3. Maghanap ng problema sa samahan
Ang isa sa mga palatandaan ng ADHD ng may sapat na gulang ay ang kahirapan sa pagkuha at pagiging maayos. Mag-isip tungkol sa kung gaano mo kadalas nagkakamali ang mga bagay, walang mga bagay na kailangan mo, o sa pangkalahatan ay hindi maayos upang malaman mo kung mayroon kang ADHD na may sapat na gulang.
- Palagi ka bang naghahanap ng panulat, o ilang papel, o iyong telepono o tablet?
- May ugali ka bang mawala o makalimutan ang iyong mga susi, baso, pitaka, o iba pang mahahalagang item?
Hakbang 4. Suriin ang iyong mga kasanayan sa pakikinig
Subukang gunitain kung gaano kadalas mo sinisimulan ang pangangarap ng damdamin o ang iyong isip ay gumagala kapag nakikinig ka. Kung hindi ka talaga isang mahusay na tagapakinig, maaaring ito ay isang palatandaan na mayroon kang ADHD na may sapat na gulang.
- Kung sinabi sa iyo na hindi ka mahusay na tagapakinig ay maaaring dahil madali kang ginulo.
- Madalas mong napagtanto na hindi mo pa naririnig ang mga mahahalagang tagubilin dahil may naiisip ka pa?
- Nakikinig ka ba talaga minsan kung lumalabas na hindi ka?
Hakbang 5. Aminin kung mayroon kang mahinang kontrol sa salpok
Ang mga matatanda na may ADHD ay hindi palaging nag-iisip tungkol sa mga kahihinatnan ng kanilang mga aksyon at madalas na kusang gumagawa ng mga desisyon. Dahil dito, nahihirapan din ang mga may sapat na gulang na may ADHD na kontrolin ang kanilang init ng ulo at maaaring sabihin kung ano ang nasa isipan.
- Halimbawa, madalas kang gumawa ng mga bagay at pagkatapos ay nagtataka kung ano ang iniisip mo?
- Madalas mo bang nasabi ang mga bagay na hindi naaangkop hindi dahil sinusubukan mong maging masama, ngunit dahil "nadulas" lamang ito?
- Sinasabog mo ba ang mga sagot sa mga katanungan bago pa natapos ang tanong?
Hakbang 6. Pansinin ang mga problema sa pamamahala ng oras
Dahil madali kang ginulo at hindi maayos, maaari ka ring magkaroon ng mga problema sa tamang oras at maingat na paggamit ng iyong oras. Ito ay isa pang tanda ng ADHD na may sapat na gulang na dapat mong hanapin upang matukoy kung mayroon ka nito.
- Madalas ka bang nahuhuli sa mga tipanan o trabaho? Nalaman mo ba na sa pangkalahatan ay nagmamadali kang maging nasa oras?
- Madalas mong makaligtaan ang mga deadline dahil hindi mo ginamit nang epektibo ang iyong oras?
Hakbang 7. Kilalanin ang hindi bababa sa anim na sintomas ng kawalan ng pansin
Upang masuri na may ADHD, dapat ay mayroon kang anim o higit pang mga sintomas ng kawalan ng pansin na nanatili sa loob ng anim na buwan na panahon o mas mahaba. Ang mga sintomas ay dapat maging sapat na malubha na hindi naaayon sa iyong antas ng pag-unlad. Ang mga sintomas na walang pansin na maaaring hanapin ng iyong doktor ay kasama ang:
- Hindi binibigyang pansin ang mga detalye.
- Ang pagkakaroon ng kahirapan sa pagpapanatili ng pansin.
- Mukhang hindi nakikinig kapag may nagsasalita sa iyo.
- Hindi pagsunod sa mga tagubilin.
- Hindi pagtapos sa mga proyekto, tulad ng sa lugar ng trabaho o sa paaralan.
- Nahihirapang manatiling maayos
- Pag-iwas sa mga aktibidad na nangangailangan ng matagal na pagsusumikap o pokus sa kaisipan.
- Nawawalan ng mga item na kinakailangan para sa mga gawain o gawain.
- Nagiging madaling magulo.
- Ang pagiging nakakalimutin tungkol sa pang-araw-araw na gawain.
Hakbang 8. Tandaan hindi bababa sa anim na sintomas ng hyperactivity
Para sa aspeto ng hyperactivity ng ADHD, hahanapin ng iyong doktor ang anim o higit pang mga sintomas ng hyperactivity o impulsivity na nagpatuloy nang hindi bababa sa isang anim na buwan na panahon. Gayundin, ang ilang mga hyperactive-impulsive o hindi maingat na pag-uugali ay dapat na naroroon bago ka umabot sa edad na 7. Maaari itong isama:
- Ang pakikipagtalik sa iyong mga kamay o paa o paggiling sa iyong upuan.
- Pag-iwan sa iyong upuan sa mga sitwasyon kung saan inaasahan ang natitirang upuan.
- Labis na pagtakbo o pag-akyat sa mga sitwasyon kung saan hindi nararapat na gawin ito.
- Nahihirapang makisali sa tahimik na oras o mga gawain sa paglilibang.
- Ang pagiging "on the go" o tila ikaw ay hinihimok ng isang motor.
- Masyadong naguusap.
- Paglalabas ng mga sagot bago matapos ang isang katanungan.
- Nahihirapang maghintay ng iyong oras.
- Nakagambala o nanghihimasok sa iba (pumapasok sa mga pag-uusap).
Hakbang 9. Magkaroon ng kamalayan sa iba pang pamantayan
Kahit na mayroon kang kinakailangang bilang ng mga sintomas, isasaalang-alang din ng iyong doktor ang iba pang mga kadahilanan upang makagawa ng diagnosis. Halimbawa, dapat ay nagkaroon ka ng ilang makabuluhang kapansanan mula sa iyong mga sintomas sa dalawa o higit pang mga setting, tulad ng bahay o paaralan, at ngayon maaari ka ring makaranas ng kapansanan sa trabaho. Kinakailangan na magbigay ng malinaw na katibayan ng makabuluhang kapansanan sa klinika sa isang panlipunan, pang-akademiko, o setting ng trabaho.
Tandaan na ang iyong mga sintomas ay hindi maaaring maiugnay sa ibang kondisyon. Upang masuri na may ADHD, ang iyong mga sintomas ay maaaring hindi accounted ng isa pang sakit sa isip, tulad ng isang kalagayan, pagkabalisa, pagkatao, o psychotic disorder. Isaalang-alang kung nasuri ka na may ibang kondisyon na maaaring mag-account para sa ilan sa iyong mga sintomas
Paraan 2 ng 3: Sinusuri para sa Matandang ADHD
Hakbang 1. Kausapin ang iyong doktor tungkol sa iyong mga karatulang ADHD na pang-adulto
Ang mga manggagamot, psychologist, at iba pang mga propesyonal sa kalusugan ng isip at pangkalusugan ay ang mga tao lamang na maaaring masuri ka ng may sapat na ADHD. Bagaman maaaring mayroon ka ng karamihan o lahat ng mga palatandaan, hindi mo matukoy tiyak na mayroon kang ADHD na may sapat na gulang maliban kung nakikita mo ang iyong doktor.
- Subukang sabihin, "Sa palagay ko maaaring nagpapakita ako ng mga palatandaan ng pang-adulto na ADHD. Maaari ba tayong gumawa ng pagsusuri?"
- O maaari mong subukan, "Gusto kong makipag-usap sa iyo tungkol sa pang-adultong ADHD. Sa palagay ko maaaring mayroon ako at nais kong masuri."
Hakbang 2. Inaasahan na sagutin ang mga katanungan tungkol sa iyong buhay
Upang masuri para sa ADHD ng may sapat na gulang, sasagutin mo ang mga katanungan tungkol sa kung paano ang iyong buhay ngayon, pati na rin kung paano ito isang bata. Maaaring isipin mo kung paano ka gumana sa bahay, trabaho, paaralan, kasama ang mga kaibigan, atbp upang matukoy kung mayroon kang ADHD na may sapat na gulang.
- Halimbawa, maaari kang makumpleto ang isang checklist tungkol sa iyong pag-uugali noong ikaw ay mas bata.
- Maaari ka ring hilingin na punan ang mga antas ng pag-rate ng pag-uugali, survey, o iba pang mga questionnaire.
- Maaari kang tanungin kung mayroon kang depression, pagkabalisa, o may mga problema sa pag-abuso sa sangkap upang matanggal ang mga ito bilang mga dahilan para sa iyong mga karatula sa ADHD.
Hakbang 3. Maging handa para sa isang pisikal na pagsusulit
Ang pagsuri sa iyong pisikal na kalusugan ay maaaring isang bahagi ng iyong pagsusuri sa ADHD. Ito ay upang makita kung maaaring may iba pang mga kadahilanan para sa iyong mga karatula sa ADHD at upang matulungan ang iyong manggagamot na matukoy kung mayroon kang ADHD.
- Malamang suriin ng iyong doktor ang iyong presyon ng dugo, timbang, body mass index (BMI) at iba pang mga tagapagpahiwatig ng iyong pangkalahatang kagalingan.
- Maaari kang tanungin tungkol sa iyong gawi sa pagkain at pagtulog pati na rin ang iyong pisikal na aktibidad.
Hakbang 4. Ihanda ang iyong pamilya upang sagutin ang mga katanungan tungkol sa iyo
Madalas na tanungin ng mga propesyonal ang mga taong malapit sa iyo tungkol sa iyong pang-adulto na mga sintomas ng ADHD bilang bahagi ng pagsusuri. Ipaalam sa kanila na ang pagsagot sa mga katanungan ng matapat ay makakatulong sa iyo na matukoy kung mayroon kang ADHD na may sapat na gulang.
- Maaari mong sabihin, "Gusto kong sagutin mo ang ilang mga katanungan tungkol sa akin. Ito ay makakatulong sa akin at sa aking doktor na matukoy kung mayroon akong pang-adultong ADHD.”
- O maaari mong subukan, "Punan mo ba ang palatanungan tungkol sa akin? Bahagi ito ng aking pagsusuri sa ADHD na may sapat na gulang."
Hakbang 5. Alamin ang tungkol sa isang diagnosis ng ADHD
Mayroong mga tiyak na pamantayan at kinakailangan para ma-diagnose ka ng ADHD. Ang pagsusuri ng iyong doktor at ang impormasyong ibinibigay mo at ng iba para dito ay makakatulong sa iyong manggagamot na matukoy kung mayroon kang ADHD.
- Ang kalubhaan ng mga sintomas ng ADHD, o kung gaano ito nakakaapekto sa iyong buhay, ay isang pamantayan para sa ADHD. Ang iyong mga sintomas ay dapat na malubhang nakakaapekto sa iyong buhay.
- Halimbawa, ang iyong mga karatula sa ADHD ay dapat magdulot sa iyo ng mga problema sa iyong mga relasyon, sa trabaho, at sa iba pang mga setting.
- Tandaan na ang tagal ng mga palatandaan ng ADHD ay isa pang pamantayan. Ang iyong mga sintomas ng ADHD ay dapat na naganap mula bago ka 12 taong gulang.
- Halimbawa, kung naalala mong sinabi sa iyo na mayroon kang mga problema sa pagbibigay pansin nang ikaw ay nasa 8 taong gulang, maaari kang magkaroon ng ADHD.
Paraan 3 ng 3: Pagsingil sa Iyong Buhay
Hakbang 1. Tanungin ang iyong doktor tungkol sa mga pagpipilian sa paggamot
Ang isa sa mga pakinabang ng sinusuri para sa pang-adulto na ADHD ng isang propesyonal ay maaari silang magrekomenda at magbigay ng paggamot para dito. Kapag natukoy nila na mayroon kang ADHD na may sapat na gulang matutulungan ka nilang matukoy kung aling mga opsyon sa paggamot ang magiging pinakamahusay para sa iyo.
- Maaaring kabilang sa paggamot ang pamamahala ng gamot, therapy, pag-uugali sa pag-uugali, o iba pang mga pagpipilian.
- Maaari ka ring i-refer ng iyong doktor sa mga pangkat ng suporta at iba pang mga mapagkukunan sa iyong pamayanan.
- Maaari mong tanungin, "Ano sa palagay mo ang ilan sa mga pinaka mabisang paggamot para sa akin?"
- O maaari mong tanungin, "Ano ang ilang mga mapagkukunan ng komunidad na magagamit upang matulungan akong makaya ang ADHD na may sapat na gulang?"
Hakbang 2. Lumikha ng isang sistema ng suporta
Kapag natukoy mo na mayroon kang ADHD na may sapat na gulang maaari mo itong pamahalaan kung kumuha ka ng suporta mula sa iyong pamilya at mga kaibigan. Ipaalam sa kanila na kailangan mo ang kanilang tulong upang mapangalagaan ang iyong buhay.
- Maaari mong tanungin ang iyong kaibigan, halimbawa, "Maaari mo ba akong tulungan na maging maayos? Napagpasyahan kong mayroon akong ADHD na may sapat na gulang at makakatulong talaga ito sa akin."
- O maaari mong sabihin sa iyong ama, "Matutulungan mo ba akong ipaalala sa akin ng mga tipanan? Malaking tulong iyon sa akin!"
Hakbang 3. Ayusin ang iyong buhay
Isa sa mga pinakamahusay na bagay na magagawa mo upang mapamahalaan ang iyong buhay kung natukoy mo na mayroon kang ADHD na pang-adulto upang maging maayos. Ang pagiging maayos ay makakatulong sa iyo na maging mas nakatuon at mapabuti ang iyong pamamahala ng oras.
- Gumamit ng isang tagaplano, kalendaryo, o agenda upang matulungan kang subaybayan kung kailan dapat bayaran ang mga bagay o kung saan mo kailangan mapunta.
- Magtakda ng mga paalala at alarma sa iyong mga elektronikong aparato upang maalalahanan ka sa dapat mong gawin.
- Subukan ang color-coding, label, o iba pang mga system ng pang-organisasyon upang matulungan kang madaling makilala ang mga materyal na kailangan mo para sa trabaho o paaralan.
Hakbang 4. I-de-kalat ang iyong pisikal na puwang
Kapag natukoy mo na mayroon kang ADHD na may sapat na gulang, subukang panatilihin lamang ang mga bagay sa paligid mo na kailangan mo para sa gawaing nasa kamay. Mas mahirap para sa iyo na maging distract kung wala kang maraming mga bagay sa paligid mo na nakakagambala.
- Maglagay ng labis na mga materyales nang malayo para magamit sa paglaon. Halimbawa, alisin ang glue gun at glitter kung nagsusulat ka ng isang ulat sa gastos.
- Itabi ang iyong mga elektronikong aparato o mag-vibrate kung hindi mo kailangan ang mga ito upang makumpleto ang iyong trabaho sa oras na iyon.
Hakbang 5. Gumawa ng malusog na pagpipilian
Ang paggawa ng mga bagay na sumusuporta sa iyong pisikal na kagalingan ay makakatulong din sa iyong maging matagumpay kung natukoy mo na mayroon kang ADHD na may sapat na gulang.
- Magkaroon ng regular na gawain sa pagtulog. Gumawa ng mga bagay tulad ng pagmumuni-muni o pagbabasa upang kalmahin ang iyong sarili bago ang oras ng pagtulog. Subukang makatulog ng 6-8 na oras bawat gabi.
- Kumain ng balanseng at masustansiyang pagkain at meryenda. Gayundin, tiyaking umiinom ka ng maraming tubig.
- Maging aktibo sa ilang paraan. Maaari mong subukan ang yoga, paglalakad, paglangoy, o kahit mga palakasan. Makakatulong sa iyo ang pisikal na aktibidad na makayanan ang iyong ADHD.
Video - Sa pamamagitan ng paggamit ng serbisyong ito, maaaring ibahagi ang ilang impormasyon sa YouTube
